به
داستان كوتاهي از مجموعه سومم( باز به بيراهه رفته ام ) را از راديوي (
اينجا مونترال ) و با صداي خوب اقاي مهدي مرعشي گوش فرادهيد.
Friday, December 11, 2015
Saturday, July 20, 2013
با درود به همه ی دوستان
اگر راه گم کرده و گذرتان از این مسیر افتاده است و اگر حال و حوصله اش را دارید به داستان کوتاهی از من که از رادیو کوچه پخش شده است گوش دهید و اگر دوست داشتید رد‌پایی از خود باقی بگذارید
از «علی رادبوی» نویسنده ایرانی ساکن سیاتل پیش از این داستانی به نام «آری ویرجینیا» در این برنامه خوانده شده است. «دو فنجان قهوه» داستان تازه‌ای از رادبوی است که در مجموعه خطی از باران شامل هفده داستان از هفده نویسنده ایرانی در اسفند ۱۳۹۱ به کوشش «سیما غفارزاده زندی» و «فرامرز پورنوروز» در ونکوور کانادا به چاپ رسیده است.
قصه‌های ما، از رویا تا واقعیت
«دو فنجان قهوه»
Wednesday, July 03, 2013
مصاحبه ي ( براون بوک ) با بابک رادبوی در رابطه با خاورمیانه
کارهای بابک رادبوی - که با سفرهای پی درپی به کشورهای شرق خاصه کشورهای خاورمیانه در صدد بوده است تا با ارتباط نزدیکتر بتواند بر غنا و واقعی تر کردن تولیدان مجله بیاقزاید- اخیرأ توجه بالنسبه زیادی را در میان برخی منتقدین و علاقمندان مسائل خاورمیانه ایجاد کرده است. بقیه را در اینجا بخوانید.
رادبوی وقتی در مورد دوران کودکی اش حرف می زند می‌گوید "او خود را بیشتر فرزند دوران انقلاب ایران می‌داند". متولد تهران است، بزرگ شده‌ی سیاتل و در ۱۴ سالگی شروع به کار طراحی کرده است. لاس زدنش با مدرسه‌ی طراحی در عمل بسیار کوتاه بود؛ وی در شانزده سالگی هنگامیکه تنها پنج روز از ثبت نام او در مدرسه "کالج هنرهای طراحی" واقع در پاسادینا،کالیفرنیا، می گذشت مدرسه را رها کرده و بلافاصله همکاری خود را با سریال علمی- تخیلی پر طرفداری به نام "ایکس فایل" آغاز کرد. این همکاری تا پایان رکود اقتصادی ناشی از سقوط سهام کمپانی های معروف به ّپسا تکنولوژی [اواخر آخرین دهه قرن بیستم] ادامه داشت. بقیه را در مینک پایین بخوانید
متن انگلیسی مصاحبه را در لینک پایین بخوانید
Sunday, October 21, 2012
از ریخت افتادگی رابطه ها
(نگاهی به مجموعه‌ی داستان ( تا دور دست ها
نویسنده : امان جلیلیان
در فرهنگ متداول ما ایرانیان مرسوم است که هر کار شاق و دشواری را به کندن کوه تشبیه کنیم ، شاید دیرنگی این تمثیل وجه تسمیه آن به " فرهاد کوه کن " باشد و باور عامه مردم به معجزه عشق...باری نوشتن اگر نگوییم در تبعید ، در غربت بی شباهت به کوه کندن نیست گرچه عشقی که در نوشتن هست از لونی دگر باشد .
در نگاه اول اینگونه به نظر می رسد که در تبعید هراس از گرفتن مجوز و سانسور نیست و مخاطب انتظار دارد تا با نثری دیگرگونه روبرو شود و فرمهای متفاوتی از نوشتن را نویسنده به کار بگیرد ،اما در می یابیم تاثیری که تبعات سیاسی و فرهنگی حذف و سانسور بر روان نویسنده می گذارد بسیار جانکاه تر و ناپیدا تر از پندار ماست ، اما این همه بدان معنا نیست که به قضاوتی ناشیانه تن دهیم و تجربه های نوین نوشتن را در بسیاری از آثار ادبی پدید آمده در خارج از ایران به ناروا بی حاصل بدانیم .اما نخستین مسئله یی که مخاطب با آن روبرو است شاید غلبه همین نثر ژورنالیستی و مسطح نگاری باشد که تخیل نویسنده را در بیان روایی قصه به گروگان می گیرد و در نهایت قدرت بیان و معرکه گیری زبان نویسنده را در نوشتن فرو می کاهد۰
علی رادبوی نویسنده یی است که تلاش می کند تا با گوشه چشمی به تجربه اولیه اش "خانه های مردم " از نثری تک صدایی رها شده و به شیوه های دیگر روایت در کوتاه نویسی نزدیک شود و ذهنیت مخاطب را در سویه های ناروشن زندگی آدمهای منزوی و جدا افتاده در گیر کند . روایت چنین قصه هایی که ازریخت افتادگی رابطه انسانها در جامعه چند فرهنگی امریکا را به تصویر می کشد ، تلاشی است که همواره دغدغه نویسندهای بزرگی چون سالینجر و جوزف کنراد ... بوده و کارگردانهای بزرگی چون دیوید لینچ و اسکورسیزی آثارپر ارجی را بر مبنای همین موضوع از ریخت افتادگی روابط انسانی در جامعه امریکایی آفریده اند .
در مجموعه داستان " تا دور دستها "که بیست و دو قصه کوتاه را در بر می گیرد ، نویسنده می کوشد تا در جاهایی از نثری مقلدانه بپرهیزد و با اینسرتی از جملات انگلیسی دغدغه ها و تردید شخصیت های داستان را روایت کند .دغدغه هایی که در نهایت نوعی پی رنگ تجربیات نویسندگی به حساب می آیند و روایت سر راست آن می تواند خیال پردازی و شاعرانگی یک متن ادبی را تقلیل دهد.
رادبوی ، در نوشتن صراحت دارد و از اینکه جانبدارانه به قصه های " فمنیستی " بپردازد که محوریت آن با حضور و محوریت زنان برجسته تر شود واهمه ایی ندارد . چنین التفاتی نویسنده را واداشته تا در داستانی چون " روزی مثل روزهای دیگر " مخاطب خود را با خوانش متفاوت تری آشنا کند . خوانشی که لازمه مشارکت مخاطب را فراهم آورد تا با پایانبندیی غیر منتظره ، قضاوت را به او وا گذار نماید۰
علی رادبوی با تکیه به همین التفات است که با محوریت زنان در داستانهای چون آری ویرجینیا ، زیباترین لبخند جهان و امپراتوری ، به پیرنگی قابل حصول دست یافته و به عمیق ترین لایه های روابط اجتمایی بحران زده در یک جامعه صنعتی نزدیک می شود۰
امپراتوری ، با آنکه یکی از کوتاه ترین قصه های این مجموعه است اما به سادگی چنان ترددیهایی را در ذهن مخاطب پدید می آورد که بی گمان ما را وا می دارد تا با وسواس و احتیاط افزونتری به آنچه به اصطلاح زمانی مایه افتخار ما و پیشینیامان بوده مباهات کنیم۰
نزدیکی و در هم تنیدگی فضای مجموعه داستان
" تادور دستها " به گونه یی است که می تواند بستر همگنی را برای طرح یک قصه بلند را نیز فراهم آورد و بدیهی است که نویسنده یی مانند آقای رادبوی با اتکا به همین آزمونها بتواند قصه مطول تری خلق نماید .
Wednesday, June 13, 2012
معرفی کتاب داستان‌هایی کوتاه، از نویسندهای بی‌ادعا
مهدی مرعشی
نگاهی به مجموعه داستان «تا دوردستها»
نویسنده: علی رادبوی
چاپ نخست: 2011
سیاتل واشنگتن
علی رادبوی نویسندهای است که آخرین تجربه‌های خود را در زمینه داستان، در قالب مجموعه داستانی منتشر کرده به نام: «تا دوردستها». او سال‌هاست که مقیم آمریکا و سیاتل است و حضور در دل مردم، برای نویسندهای مانند رادبوی بهترین بستر را فراهم کرده تا از آنچه می‌بیند بنویسد. اگر نزد برخی نویسندگان، تجربه نداشتن یا عدم موفقیت در انتقال تجربه‌های عینی به خواننده، از آنها جزیره‌هایی دور از دسترس و پیام‌هایی ناشنیدنی ساخته، در این مجموعه‌داستان ما با برش‌هایی کوتاه از زندگی روبه‌روهستیم که آن‌قدر عینی است، که می‌توان در آینه‌ی ذهن بازساختشان و تصویرشان کرد. اگر دهه‌ها پیش ادگار آلن‌پو در تعریف داستان کوتاه می‌گفت: داستان کوتاه روایتی است که بتوان آن را در یک نشست (بین نیم ساعت تا دو ساعت) خواند، داستانهای کوتاه این مجموعه را می‌توان در فاصله یک ایستگاه مترو یا اتوبوس خواند و لذت برد.
برای خواندن ادامه‌ی مطلب روی لینک زیر کلیک کنید
Saturday, May 12, 2012
اراده
در سال ۱۸۶۸ مهندس مبتکر و خلاقی بنام جان روبلینگ شدیدا به صرافت این افتاد که با ساختن یک پل بی نظیر، نیویورک را به لانگ آیلند متصل کند ولی متخصصین پل سازی از سرتاسر جهان مهندس روبلینگ را از این کار بر حذر داشتند، آنها معتقد بودند که یک چنین پروژه ای عملا غیر قابل اجراست و تا کنون در جایی به مرحله‌ی عمل در نیامده است و بهتر است که مهندس این ایده را فراموش کند۰
روبلینگ نمی توانست از چشم اندازی که از این پل در ذهنیت خود داشت، دست برشوید،مدام در باره اش فکر می‌کرد و قلبا معتقد بود که کاری‌است عملی، و می‌دانست که باید این رویایش را با فرد مستعد دیگری در میان بگذارد. بعد از تحقیق و مطالعات فراوان به این رسید که پسرش واشینگتن را به انتخاب و اتمام رشته ی مهندسی تشویق کند۰
در نخستین پروژه‌ی مشترک پدر و پسر، طرح چگونگی اجرای عملیات و نحوه ی فایق آمدن به مشکلات، در طول پروژه را بررسی ومحاسبه کردند و سپس با هیجانی عظیم و با آگاهی از این امر که مشکلات فراوان و بغرنجی پیش روخواهند داشت، گروه خود را استخدام و شروع به ساختن پل رویایی خود شدند۰
پروژه به خوبی آغاز شد ولی چند ماهی از آغاز عملیات نگذشته بود که مهندس روبلینگ در یک حادثه ی دلخراش در محل کار جان خود را از دست داد و پسرش واشینگتن آسیب مغزی دید و به رختخواب افتاد. واشینگتن بعد از این حادثه نه می‌توانست راه برود نه حرف بزند، و نه تکان بخورد۰
؛ما گفتیم به این ها؛
؛دیوانه ها با آن رویا های احمقانه شان؛
؛ احمقانه است که آدم دنبال رویا های دست نیافتنی راه بیفتد؛
هر کسی زخم زبانی نثارشان می‌کرد و معتقد بودند از آنجا که فقط روبلینگ ها از چون و چند این پل سر در می‌آوردند پس باید پروژه متوقف و کار انجام شده اوراق شود۰
از این طرف واشینگتن با وجود فلج و زمین گیرشدن اش هر گز نا امید نشده و میل سوزانی در درونش برای تکمیل پل در غلیان بود. واشینگتن که هنوز از تیز‌هوشی سابق برخوردار بود کوشید تا این اشتیاق خود را با ایما و اشاره به برخی از دوستانش منتقل و آنان را به ادامه‌ی پروژه ترغیب نماید ولی بدلیل عدم تکلم وی و پیچیدگی و حجم عظیم کار، کسی تمایلی نشان نداد۰
واشینگتن در حالی که در بیمارستان روی تخت خود دراز کشیده و غرق تفکر بود نسیم ملایمی برخواست و پرده های سفید و نازک پنجره را از هم گشود، از شکاف پرده، واشینگتن آسمان آبی و نک درختانی را که با نسیم در حرکت بودند نظاره کرد، این صحنه گویی پیامی برای واشینگتن به همراه داشت، :هر گز از پای منشین و دست از تلاش باز مدار۰
فکری از ذهنش گذشت و بدنبال آن تصمیم گرفت که از تنها انگشتی که می توانست حرکتش دهد مفید‌ترین استفاده را بکند، وی توانست با حرکت مورس مانند انگشت خود بر بازوی زنش، امیلی وارن، رابلینگ، زبان مکالمه ای مشخصی را با وی ابداع و تدوین نماید.امیلی قبل از شروع به این همکاری فداکارانه برای ارتقا سواد علمی خود به مطالعه‌ی ریاضیات عالی، مقاومت مصالح،محاسبات منحنی ها واتصالات همت گماشت. واشینگتن از زنش خواست تا گروه مهندسین را خبر کند و از طریق وی به مهندسین فهماند که چگونه کار ها را پیش ببرند. بنظر احمقانه می‌آید ولی به این طریق بود که پروژه ادامه پیدا کرد۰
برای ۱۳ سال تمام واشینگتن با تنها انگشت فعالش به بازوی زنش مورس زد ودستور کار و سوالات گروه را جهت پیشبرد پروژه صادر نمود تا اینکه ساختمان پل به پایان رسید۰
امروز پل خارق العاده‌ی بروکلین* جهت ادای احترام به پیروزی روح سرکش یک انسان و اراده ی تسلیم ناپذیر وی در برابر شرایط وهمچنین ادای احترام به گروه مهندسین و کار جمعی آنان و به اعتماد و وفاداری آنان به مردی که از جانب نصف مردم دنیا دیوانه خطاب می شد و همینطور به عنوان بنای یادبودی از عشق و از خود گذ‌شتگی همسر وی که ۱۳ سال تمام صبورانه پیام های شوهرش به گروه مهندسین را رمزگشایی کرد، با تمام شکوه و عظمت خود هنوز بر پا ایستاده است۰
ترجمه و تلخیص از سایت
http://www.indianchild.com/inspiring_stories.htm
توسط علی رادبوی
ساختمان پل معروف بروکلین در سوم ژانویه‌ی سال ۱۹۷۰ شروع و در بیست وچهارم می سال ۱۸۸۳ به پایان رسید*
این پل که بر روی رودخانه شرق ساخته شده است، با دهانه‌ی اصلی به طول ۴۸۶,۳ متر و طول کلی ۱۸۲۵ متر و عرض ۲۶ متر، از زمان ساخت تا سال ۱۹۰۳ طولانی‌ترین پل معلق جهان بود. همچنین این پل اولین پل معلق جهان با کابل‌های فولادی است
ناگفته نماند که امیلی اولین کسی بود که از روی این پل عبور کرد۰
Monday, May 07, 2012
در رابطه با نقد خانم پارسی پور
علت تاخیر در نوشتن این سطور بیشتر این بود که می خواستم خواننده‌ی نکته بین و بی‌طرفی آستین بالا بزند و حق مطلب را بیان کند ولی از آنجا که بقول خانم پارسی پور، بنده خودم می‌نویسم و خودم هم چاپ می‌کنم و حتی خودم هم پخش می کنم ( این آخری را ایشان فراموش کردند) بالطبع عده‌ی بسیار معدودی به این کتاب دسترسی داشته اند، و خانم پارسی پور هم با تمام پراکنده‌گویی های غیر ضروری، حد اقل نکردند که همان یک داستانی را که به اصطلاح به نقد می‌کشند، بطور کامل، نه دم و گوش بریده، در اختیارخوانندگان قرار دهند که آنها خود در مورد چون و چند داستان و همچنین نقد خانم پارسی‌پور قضاوت کنند. به همین خاطر خود را ملزم به نوشتن این سطور می‌بینم۰
نوشته‌ی خانم پارسی پور ملغمه ای است از درد دل، شکایت، دستور زبان،تحلیل سیاسی اقتصادی و تفتیش عقاید و تنها چیزی که نیست و اصولا می‌بایست آن باشد، یک نقد ادبی‌است. نقدی که از یک منظر مشخص بطور سیستماتیک و صادقانه اثر را نقد و مورد ارزیابی قرار دهد، نقاط ظعف وقوت آن را شناسایی و تجزیه و تحلیل کند۰
خانم پارسی پور یا نمی‌دانند و یا نمی‌خواهند بدانند که یک اثر هنری یا ادبی با هرکیفیتی، وقتی درسطح جامعه در اختیار عموم قرار می‌گیرد، شخصیت مستقل خود را پیدا می‌کند و چه بسا که دامنه‌ی تاثیر مثبت و یا منفی آن در سطح جامعه از ذهنیت خود خالق آن اثر فراتر رود و لاجرم که باید بطور مستقل و جدا از پراتیک اجتماعی و سیاسی نویسنده یا خالق آن اثر مورد نقد و بررسی قرار گیرد۰
خانم پارسی‌پور با اراعه‌ی ناقصی ازداستان بسیار کوتاه ( آری ویرجینیا) می‌نویسند
نویسنده گاه به گاه یادآور می شود که چپکرا بوده است، و گویا هنوز هم هست، اما البته روشن (نمی‌کند از کدام گروه است. البته در خواندن برایم تداعی شد که باید توده ای باشد)۰
من شک دارم که خانم پارسی پور حتی کتاب مرا یک بار از اول تا آخر خوانده باشند یا حد‌اقل به دقت و بی‌غرض خوانده باشند. مانده ام که ایشان از کدام عبارت یا جمله‌ی این کتاب به این نتیجه رسیده‌اند که من توده‌ای هستم؟ آیا این عبارت صفحه‌ی نوزده کتاب از داستان (جعبه ها) که می گوید
سال های ابری پنجاه به بعد را می گویم که جمعه هایش خون به جای باران می‌بارید، بعد از ضربه های کاری به سازمان، تمامی قرار ها و ارتباط های جانبی برای جلوگیری از ضربه های احتمالی بیشتر، قطع شده است و مساله‌ی حفظ خود، تا اطلاع ثانوی در دستور قرار گرفته است...ما هنوز تنها ارتباط مان از طریق رادیوی میهن‌پرستان است که از عراق پخش می شود۰۰۰
خود دال بر توده ای نبودن من نیست؟ حالا گیرم توده‌ای باشم شما کتاب را نقد می‌کنید یا نویسنده ی آن را ؟ا شاید هم برای شما فرقی نکند،همین که چپ باشم کافی‌است تا چماق‌تان را بکوبید
خانم پارسی‌پور در ادامه می‌گویند:( ...به هر حال اما حالا گویا راننده‌ی اتوبوس در یکی از شهر های آمریکاست یا حد اقل در لحظه‌ی نوشتن این کتاب راننده‌ی اتوبوس بوده است . این وضعیت مرا متوجه مسایل جامعه شناختی و روان شناختی مختلفی کرد. دوستان کمونیست در ایران به گونه ای از نظام سلطنتی گپ می‌زدند که گویا مغز استخوان سرمایه داری‌ست . در راستای همین معنا طرف آیت الله خمینی را گرفتند... اینک اما چپ های ما به خدمت نظام سرمایه‌داری درآمده اند؛)...هیچکدام هم نکوشیدند که به کشور های کمونیست فرار کنند۰۰۰
به گمانم منظور خانم پارسی‌پور از این گفته این باشد که توده ای ها، که قبلا وابسته به شوروی ؛سوسیالیستی؛ بوده و از آنها حقوق می‌گرفتند اینک حقوق بگیر نظام سرمایه‌داری شده‌اند، من فکر می‌کنم حالا که سال ها ازفروپاشی سرمایه داری توتالیتردولتی در روسیه گذشته است و تمامی کثافت کاری های پشت پرده‌ی آهنین رو شده است تنها کسانی که به قصد لجن مال کردن سوسیالیسم واقعی و کمونیسم، به شوروی سابق استناد می کنند مرتجعین مذهبی و سازمان سی،آی، ای باشند. بگذریم اصلا قصدم این نبود که وارد مقولات سیاسی شوم۰
و در خاتمه این که خانم پارسی پور، این نوشته‌ی شما یک نقد ادبی نیست و هیچ خدمتی به فرهنگ و ادب، به خوانندگان شما ، به من نویسنده‌ی تازه کار و به خود شما به عنوان یک نویستده ی کهنه کار و پیش‌کسوت نمی کند۰
شما در جایی از این نوشته می‌نویسید: چنین به نظر می‌رسد که او نویسنده شدن را انتخاب کرده است. یعنی می‌خواهم بگویم در فطرت اش نیست که نویسنده باشد۰۰۰
باید خدمتتان عرض کنم که چه نویسندگی در فطرت من باشد چه نباشد، می‌بینید که قلم بدست گرفته‌ام و می نویسم و تا کنون دو مجموعه ی داستان به زیر چاپ برده‌ام، شما به عنوان یک پیش کسوت باید از این استقبال کنید و اگر تشویق و راهنمایی هم نه، حد اقل با گرفتن ایراد های بنی‌اسراییلی، توی سرم نزنید. بگذارید و تشویق کنید که هزاران نفر بنویسند، حتی آنهایی هم که در فطرت شان نیست، حتی آنهایی که راننده‌ی اتوبوس اند، حتی آنهایی که خودشان می نویسند و خودشان هم چاپ می کنند. باور کنید جایی از شما را تنگ نخواهند کرد. از میان همین هزاران است که نویسندگان زبده ای بیرون خواهد زد
Friday, May 04, 2012
نگاهی به مجموعه داستان " تا دوردستها "
نوشته ی علی رادبوی - سیاتل
فرامرز پورنوروز
دومین مجموعه داستان علی رادبوی، نویسنده ی ساکن سیاتل با نامِ "تا دور دستها" در 130 صفحه، در تابستان گذشته چاپ شده و در دسترسِ علاقمندان قرار گرفته است. این مجموعه شامل 22 داستان کوتاه است. داستان هایی با نام های: آری ویرجینیا، جعبه ها، حاجی اکبر، تا دوردستها، راز بقا، روزی مثل همه ی روزهای دیگر، زنبورها...
بیشتر داستان های علی رادبوی شبیه عکس هایی هستند که تنها از نیمی از صحنه های زندگی گرفته شده باشند. نیم دیگر هر یک از این عکس ها را خواننده باید با توجه به ویژگی های روحی و شخصیتی و نیز جایگاه اجتماعی خود پُر کند تا تصویر یا عکس کاملی از یک صحنه را پیش رو داشته باشد. یعنی بی مشارکتِ خلاقانه ی خواننده، داستان شکل نهایی خود را پیدا نمی کند. بعبارت دیگر، علی رادبوی داستان کوتاهی را در 50 – 60 سطر برای ما بازگو می کند تا ذهن ما را به سوی داستان طولانی تری که پس و پشتِ آن است، هدایت کند. بنابراین خواننده ی منفعل ممکن است لذتی را که از کشفِ ناگفته های متن حاصل می شود، از دست بدهد.
بعنوان مثال نگاهی می کنیم به اولین داستان این مجموعه، با نامِ "آری ویرجینیا".
راوی داستان که راننده ی اتوبوس شهری ست، در یک صبح یکشنبه، هنگامی که برای چند دقیقه استراحت از اتوبوس پیاده می شود، متوجه تابلویی می شود که بر بدنه ی اتوبوس نصب شده است: " آری ویرجینیا، خدایی وجود ندارد." اینکه شرکت اتوبوسرانی چرا این تابلو را بر بدنه ی اتوبوس نصب کرده و چه چیزی را می خواهد تبلیغ کند، یا کدام شرکت تجاری و به چه منظوری چنین کاری کرده، برای ما مشخص نمی شود. در حقیقت اهمیتی هم ندارد. زیرا در کشوری مثل آمریکا که تجارت و سود حرف اول را می زند، از هر شعار و تبلیغی می توان استفاده کرد و توجه مخاطبین یا مشتریان را جلب کرد. اهمیت قضیه در چگونگی واکنش و برخورد مسافران اتوبوس به تابلو است که راوی آن را برای ما برجسته می کند. صبح روز یکشنبه تعدادی از مسافران آن خط اتوبوس که به کلیسا می روند، نصب چنان تابلویی، آنهم بر بدنه ی اتوبوس را کاری ناپسند می خوانند و در صحبت هایی که بین شان رد و بدل می شود، نارضایتی خود را نشان می دهند. حتی یکی از آن ها تصمیم می گیرد که بعدا قضیه را با مسولین شرکت اتوبوسرانی در میان بگذارد. چند ایستگاه بالاتر میشل، که تمام زندگی اش در دو چمدانِ رنگ و رو رفته خلاصه می شود و شب و روز آنها را به دنبال خود می کشاند، سوار می شود. او که بخاطر باران دیشب و سردی هوا گویا شب سختی را پشت سر گذاشته، صبح بخیری با راننده رد و بدل می کند و بعد با صدای بلند خطاب به راننده ی اتوبوس می گوید:
"تابلوی روی اتوبوس ات را دوست دارم! آری ویرجینیا، خدایی وجود ندارد. ولی بهشون بگو که قبل از خدا، کلمه ی مطلقا را جا انداخته اند!"
بعد رو می کند به مسافرین و می پرسد: "کسی با نوشته ی روی اتوبوس مخالف است؟"
از هیچکس صدایی در نمی آید، و بیرون، پودر باران و مه در هم آمیخته و چشم انداز را در هاله ی دودی رنگی فرو برده است.
داستان همانطور که ساده شروع شده، با همین جمله ی ساده هم تمام می شود. کل متن داستان از شصت سطر بیشتر نیست؛ ولی داستان طولانی تری در ذهن خواننده شکل می گیرد:
بی خانمانیِ زنی تنها در یک شب بارانی.
آیا مورد میشل را می توان در سطح جامعه به شرایط زیستِ خیلی های دیگر تعمیم داد؟
آیا خداهای متفاوتی بر هستی حاکم اند، یا خدایی یگانه بندگانش را نظاره می کند؟ و نیز این پرسش که در یک شب بارانی و سرد، بر بی خانمان ها چه می گذرد؟
هر خواننده ای با دیدگاه خاص خود می تواند برای ساعاتی دراز با پرسش هایی از این دست که در ذهنش شکل می گیرند، درگیر شود.
داستان زنبورها یکی دیگر از داستان های این مجموعه است که وقتی تمام می شود، ذهن خواننده را به فضاهای عمیق تری می کشاند.
در داستان زنبورها راوی تمام تلاشش را برای از بین بردن لانه ای که زنبوران در محوطه ی Day care بچه ها ساخته اند، به کار می برد و سرانجام، آن را از بین می برد. اما زنبوری عصبانی، دست از سر راوی برنمی دارد، و آخر سر هم، پای چشم او را نیش می زند.
"هنوز هم زیر چشمِ راستم ورم کرده است و می سوزد. البته زخم شمشیر که نیست. می شود تحمل اش کرد. ولی انگار زخمِ کهنه ی دیگری در من سر باز کرده است که تمام دیشب را بی قرار بودم."
راوی بیش از این نمی گوید و داستان تمام می شود؛ و ما می مانیم که این کدام زخم کهنه است که در وجود راوی سر باز کرده است؟ داستان در باره ی زخم کهنه هیچ نمی گوید و این خواننده است که باید تصویر را کامل کند.
آیا لانه ی ما را هم، که در سرتاسر کره ی خاکی پخش شده ایم، مثل لانه ی زنبوران منهدم کرده اند؟ آیا ما نیز به اندازه ی زنبورها برای بازپس گیری لانه مان تلاش و جانفشانی کرده ایم؟ آیا با طعم تلخ بی وطنی و درد جانکاهِ بیخانمانی آشناییم؟
این ویژگیِ داستان ها، که خواننده را در بازسازی دنباله ی داستان و فراتر رفتن از متنِ پیشِ رو، شریک می کند، به کارهای علی رادبوی جذابیت می دهد.
اما آیا او توانسته در همه ی داستان های این مجموعه، به این شیوه عمل کند و خواننده ی کنجکاو را به دنبال خود بکشاند؟
برای پاسخ به این پرسش، داستان کوتاهِ دیگری از این مجموعه را مرور می کنیم
در داستان "فشار خون" زن و مرد نسبتا مسنی سوار اتوبوس می شوند. در هرکدام از صندلی های چهار نفره ی دَم درِ ورودی، که پشت به خیابان دارند، یک جای خالی برای نشستن وجود دارد. مرد وقتی وارد می شود، نگاهی به هر دو صندلی خالی می اندازد. می ماند که کدام یک را انتخاب کند. سمت راستی یا سمتِ چپی را. در هر دو حالت می تواند شانه به شانه و تنگِ یک زیباروی جوان و سکسی بنشیند. طولی نمی کشد که انتخاب خودش را می کند و به سمتِ دختری که یک هوا چاق تر است و با دامنی کوتاه تر، راه می افتد. همان لحظه که می خواهد بنشیند، زنش از پشت سر سریع بازویش را می گیرد و می گوید: "یک دقیقه صبر کن عزیزم." بعد، مادرانه رو به دختر کرده و از وی می خواهد که اگر برایش مساله ای نیست، کنار دختر دیگر بنشیند تا جا برای هر دوی آنها باز شود. مرد، که از نشستن در کنار دختر محروم شده، به زنش اعتراض می کند که چرا در همه ی کارها دخالت می کنی؟
و زن می گوید: عزیزم قصد اذیت تو را ندارم. فقط نگران بالا رفتنِ فشار خون تو هستم!
با پایان یافتن داستان فشار خون، چه چیز برای خواننده باقی می ماند تا بتواند آن را دستمایه ای برای تداوم داستان در ذهن و تخیل خویش کند؟
این داستان که در سی سطر جمع و جور شده، بیشتر شبیه لطیفه هایی ست که با یک بار شنیدن یا خواندن، از مزه می افتند. خواننده ی مجموعه ی دور دستها که داستان ویرجینیا... را می خواند، توقع دارد که بقیه داستان ها هم در همان سطح یا چیزی شبیه آن باشند. ولی واقعیت این است که تعدادی از داستان های این مجموعه، در مقایسه با داستانی مثل آری ویرجینیا... یا زنبورها، در سطح پایین تری قرار دارند و این نشان می دهد که نویسنده در انتخاب بعضی از داستان های این مجموعه، چندان دقتی به کار نبرده است.
از علی رادبوی حدود ده سال قبل مجموعه داستان خانه های مردم را خوانده ایم و هنوز داستان زیبای مارگریت و نیز داستان کوتاهِ خانه های مردم برای منِ خواننده زنده است و گاه گریبانم را می گیرد.
هر نویسنده را باید با توجه به معیاری که خود در اختیارمان می گذارد، سنجید. علی رادبوی ده سال قبل چند داستان ماندگار آفرید. در مجموعه داستان دوردستها هم داستانهای ماندگاری مثل آری ویرجینیا... می توان یافت. بنابراین طبیعی ست که توقع مان ا ز نویسنده ی این داستانها بالا تر برود. زیرا که او با معیاری که خود با نوشتن داستان های خوب به دست داده، این انتظار را در ما برانگیخته است.
Monday, March 12, 2012
مصاحبه‌ی خانم سها دادفر با بابک رادبوی برای برنامه‌ی فارسی بی بی سی
او روزنامه‌نگار، مستندساز، کارگردان هنری و در حال حاضرمدیر هنری مجله "بدون" است. این مجله از سال ۲۰۰۴ به زبان انگلیسی در نیویورک منتشر می‌شود و به طور مشخص به هنر و فرهنگ خاورمیانه می‌پردازد.
روی دیوار چند شماره پراکنده از نشریات فارسی‌زبان نصب شده است.
به عقیده بابک رادبوی، ایرانیانی که در سال‌های دهه ۱۳۶۰ کتابخانه‌های‌شان را در ایران جا گذاشتند و به اروپا و آمریکا مهاجرت کردند، در یک وجه کلی به همدیگر شباهت داشتند: آرمانگرایی.
او می‌گوید: "همین آرمانگرایی باعث می‌شد که نسل گذشته کتاب‌ها و نشریات واحدی را بخواند. پس از اینکه آنها به ناچار، بخشی از کتابخانه‌های شخصی خود را نابود کردند و بعد یا از کشور خود خارج شدند یا همراه با دفن آن کتاب‌ها آرام آرام جذب زندگی شدند، در واقع بخشی از خاطرات خود را فراموش کردند و به این ترتیب فاصله‌ها آغاز شد."
با کلیک بر روی لینک پایین در این مورد بیشتر بخوانید
Subscribe to:
Posts (Atom)